TARİHTE BUGÜN (13 Eylül 1921)

 

-100 Yıl Önce: 13 Eylül 1921 / Sakarya-

“İz dövdüm
Gözlerim şavkı aktı Sakarya’nın suyuna
Sakarya’nın suları nâmın söyleşir
Hemşehrim Sakarya, öksüz Sakarya…”  Attila İLHAN 

SAKARYA ZAFERİ / DESTANI

‘Sakarya’, Türk Kurtuluş Savaşında dönüm noktası olan, destanlar yazılan (23 Ağustos-13 Eylül 1921) 22 gün-gece çok büyük ve kanlı bir meydan savaşına sahne olurken, Türk askeri/ordusu vatanını canla başla savunmuş, -TBMM merkezi Ankara’ya 50 km uzaklıkta 100 km’lik bir alanda- işgalci güçlerin desteklediği Yunan ordusunun üstün olan gücüne direnilmiş, geçilmez denilerek düşman kuvvetler geri püskürtülmüştür.

Sakarya, Başkomutan Mustafa Kemal Paşanın askeri dehasıyla Dünya Savaş tarihine savunma/geri çekilme harekatının en güzel örneklerinden biri olarak geçerken, tıpkı Çanakkale gibi Türk tarihinde geçit vermeyen, destanlaşan yeni bir cephe olmuş, sonrasında da “Vatan, Millet, Sakarya” deyimi yurtseverlik ifadesiyle hafızalara kazınmıştır.

Mustafa Kemal Paşa; “Sakarya Savaşı’nı Subay Savaşı diye niteler". Savaşa katılan subayların beşte birinden fazlası şehit ve yaralıdır. (5.713 şehit, 18.480 yaralı, 828 tutsak, 8.629 kayıp.) Er kayıpları yeni silahaltına alınanlarla kısmen giderilebildiği halde, subay kayıplarını gidermek kolay olmayacaktır.

Sakarya Zaferi sonrası TBMM, Mustafa Kemal Paşa'ya "gazi ve mareşal" unvanlarını vermiş, askeri başarı yanında TBMM hükümetine 2 siyasal başarı kazandırmıştır: Rusya ile 13 Ekim 1921'de doğu sınırlarımızı kesin belirleyen Kars Antlaşması yapılırken, 20 Ekim 1921'de Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanır. Bu antlaşmanın en önemli maddesi Güney cephesindeki Fransız işgal kuvvetlerinin çekilme kararıdır. Böylece Misak-ı Milli Fransızlar tarafından resmen tanınıp, uygulanması sonucu kuvvetlerimiz Batı cephesine kaydırılarak Büyük Taarruz için cephemiz daha da güçlendirilmiştir.

Türklerin 13 Eylül 1683'te Viyana önlerinde başlayan kesintisiz geri çekilmeleri tam tamına 238 yıl sonra Sakarya’da durdurulmuş, 100 yıl önce bugün 13 Eylül 1921’de Türkler ulus olarak Mustafa Kemal önderliğinde Anadolu’da/Sakarya’da yeniden dirilmişlerdir. 

Başta Ebedi Başkomutanımız Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere Sakarya Zaferini / Destanını gerçekleştiren tüm Kahramanlarımıza minnet ve saygıyla...

(13 Eylül 2021)

Remzi KOÇÖZ