“Akılcılığa değer veren İslam dini 11. Yy’da gerçeklerden uzaklaştırılıp geriye yönelik bir yola çekildiği içindir ki Müslüman ülkeler bugün Batılı toplumların gerisinde kalmış, İslamın bilime verdiği değer unutturulmuş, bilgisizliğin/cehaletin koyu karanlıkları içine itilmiştir.” (Doç. Dr. Bahriye ÜÇOK)*
Din/Laiklik/Eğitim/Siyaset...
Batı,
din/mezhep savaşlarını sonlandırıp aydınlanma ile yeni/güçlü bir kültüre ve
teknolojiye yol açarak her alanda ilerlemeye koyulmuşlardır. Batı uyanırken, bizler
yerinde sayarken, aynı süreçte doğuda Rusya ve Japonya ülkelerini
modernleştirmek adına eğitim kurumları olmak üzere çağdaş kültür ve teknolojiyi
ülkelerine taşımakta hızlıca hareket etmişlerdir.
Günümüz Türkiye’sinde 100 yıl öncesinde
çağdışı kalarak çöken bir imparatorluğun Osmanlı’nın günümüzde 21.yy’da emperyalizmin
değirmenine su taşıyan din siyaseti ile yeniden diriltilmeye çalışılarak,
cumhuriyet sonrası oluşturulan aydınlanmaya son verilip, tüm kurumların
bozulup/yozlaştırılarak çağdışı bir anlayışa karanlığa doğru yol alır.
Tanzimat Fermanı ile gelişen Osmanlı
modernleşmesinin en önemli hukuk düzenlemesi Mecelle; İslami fıkıh geleneği çerçevesinde
İslami özel hukuk (medeni hukuk) kuralları derlemesi olarak Meşrutiyet ile
birlikte şer'i mahkemelerde hukuki dayanak olarak kullanılmıştır. Cumhuriyet
ile birlikte gerçekleştirilen hukuk devrimi çerçevesinde 1926’da Mecelle’nin
yerini Türk Medeni Kanunu almıştır.
Meşrutiyet ve Mecelle’nin 10 yıl kadar
öncesinde şeriatla modern hukukun düzenlenmesi ve yine buna dayanılarak din ve
devlet işlerinin ayrılması konusunda Osmanlı bürokrasisinde bakanlık görevine
kadar yükselmiş sonrasında saraya muhalif Genç Osmanlılar safında yer alan Mısır
prensi Mustafa Fazıl Paşa, 1867 yılında Sultan Abdülâziz'e hitaben bir açık
mektup yayınlayıp tavsiyelerde bulunmuştur. Mustafa Fazıl Paşa’nın tarihi belge
niteliğindeki ünlü mektubunda: “Din ve
mezhep ruha hitap eder ve bize uhrevi nimetler vaat eder, geleceğe dönük
nimetler, şu kadar ki milletlerin hukukunu belirleyen din ve mezhep değildir ve
din ezeli gerçekler, olarak durup kalmazsa, yani dünya işlerine de karışırsa
her şeyi yok eder, kendisi de yok olur” çağrısıyla günümüz laikliğine vurgu
yaparcasına adeta geleceği öngörür.
Atatürk önderliğinde Cumhuriyet ile
birlikte başlatılan devrimlerle, özellikle Medeni Kanun gibi Hukuk alanında
yapılan yeniliklerle çağdaş bir toplum ideali hedeflenirken, laiklik (latince/dinden
emir almayan düşünce ve eylemler) ilkesi önemli bir güvencedir. Atatürk’e göre; “Laiklik, yalnız din ve dünya işlerinin
ayrılması demek değildir. Tüm yurttaşların vicdan, ibadet ve din özgürlüğü de
demektir.” Laiklik, Devletin/Cumhuriyetin temel nitelikleri çerçevesinde Anayasanın
değiştirilemez ilkeleri içerisinde (1937-Anayasa Md.2), Devletin kamu
kurum/kuruluşlarında, eğitim/öğretim alanlarında laiklik ilkesi toplumun birlik
ve düzenini korumak üzere, açık ve seçik olarak yer alır. (Anayasa - Md.14: Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri,
Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına
dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler
biçiminde kullanılamaz.)
Cumhuriyet ile birlikte eğitim/öğretimdeki
karmaşayı kaldırmak ve medrese eğitiminin Türk toplumunun geri kalmasındaki
etkisini kırmak amacıyla Eğitim/Öğretimin Birleştirilmesi Yasasının (1924)
gerekçesinde şu sözcükler anlamlıdır: “Bir
ulusun bireyleri ancak bir tür eğitim görebilirler. İki türlü eğitim bir ülkede
iki türlü insan yetiştirir.” Din adamı/görevlisi yetiştirmek amaçlı kurulan
İmam Hatip okulları ise 1973 yılında liseye dönüştürülerek Tevhidi Tedrisat
yasası delinmekten öte bir devrim yasası yok edilir. Sonraki süreçte diğer
liselere alternatif, siyasal İslamcıların/tarikatların arka bahçesi olarak, dinsel
eğitim/imam hatipleştirme zihniyetiyle bu okul mezunları bürokraside öncelikli
yükselecek, din hizmeti ve uzmanlık alanları dışında hemen hemen her alanda
görev alacaklardır.
Genel idare içinde yer alan ve
anayasal bir kurum olan Diyanet İşleri Başkanlığı, kuruluş görevleri gereği “İbadetle ilgili işleri yönetmek, toplumu
din konusunda aydınlatmaktır.” Anayasa gereği (Md.136) laiklik ilkesi
doğrultusunda bütün siyasal görüş/düşüncelerin dışında kalarak ve milletçe
dayanışma ve bütünleşmeyi amaç edinerek görevlerini yerine getirmektir.
Bilim insanı/ilahiyatçı Bahriye ÜÇOK’a göre; “Diyanet İşleri Başkanlığının bir görevi de laikliği korumak, dünyasal
yasalara dinin ya da din çevrelerinin müdahalesini önlemektir.” Ancak, günümüz Diyanet İşleri Başkanı, cumhuriyetin/ülkenin
kurucusu Atatürk’ü anma yerine hutbeden lanet okuyarak ve siyasetin konusu olan
alanlara girerek laiklik ilkesine karşı anayasayı da açıkça ihlâl etmektedir.
Gelinen noktada; din açısından vicdan özgürlüğünün bireysel alandan siyasal alana kaydırılmasına izin verilmesi ile inanç sömürücülüğü dahada artmaktadır. İnsanın özelinde/ vicdanında yer tutan, sevgi/saygı/nezaket/adalet/hakkaniyet/iyilik/doğruluk/merhamet/ cömertlik vb. nitelikleri benimseme/geliştirme, barış/huzur/kardeşlik içerisinde bir arada yaşama ve toplumu birleştirme amacı olan din, mezhepler/tarikatlar/cemaatler aracılığıyla vede dinci/dinsel siyaset anlayışıyla istismar edilerek toplumu ayrıştırma/kutuplaştırma/çatıştırma işlevine dönüştürülmektedir. (06 Ekim 2021)
Remzi
KOÇÖZ
*Cumhuriyet aydınlanmasının öncülerinden, ülkeyi ortaçağ karanlığına boğmaya çalışanlara, gericiliğe/yobazlığa karşı bilim insanı/ilahiyatçı/siyasetçi duyarlılığı ile mücadele ederken Cumhuriyet/Atatürk sevdalısı diğer yurtsever/aydınlar gibi katledilen devrim şehidi bilge insan Bahriye ÜÇOK’a rahmet/minnet/saygıyla…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder